Giải pháp phát triển bền vững ngành thủy sản, chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU). Ảnh: TTXVN
Sáng 26/8/2023, tại Quảng Bình, Bộ NN&PTNT chủ trì cuộc họp trực tuyến với 28 tỉnh, thành phố ven biển, bàn giải pháp phát triển bền vững ngành thủy sản, chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).
Cuộc họp được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến với 28 tỉnh, thành phố ven biển trong cả nước, tập trung bàn các giải pháp phát triển bền vững ngành thủy sản, hướng tới 3 trụ cột trong kinh tế biển là khai thác - nuôi trồng - bảo tồn; thực hiện đồng bộ các giải pháp, quyết liệt chống khai thác IUU, sớm gỡ thẻ vàng của Ủy ban châu Âu (EC).
Mục tiêu là giữ gìn trữ lượng và tính đa dạng sinh học trên các vùng biển. Cuộc họp cũng bàn các giải pháp để chuyển đổi nghề nghiệp, nâng cao sinh kế và đời sống cho ngư dân.
Tính đến tháng 8/2023, số tàu cá trên toàn quốc là 86.130 chiếc. Trong đó, tàu cá có chiều dài từ 6 đến dưới 12 m là 38.196 chiếc; tàu cá có chiều dài từ 12 - 15 m có 18.220 chiếc; tàu cá chiều dài từ 15 đến dưới 24 m có 29.126 chiếc; và tàu cá chiều dài từ 24 m trở lên có 2.588 chiếc. Tổng số tàu cá đã đăng ký, nhập vào hệ thống cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VnFishbase) là 71.706 chiếc, còn 14.424 chiếc chưa đăng ký, chiếm 16,7%.
Tổng diện tích nuôi trồng thủy sản khoảng 1,16 triệu ha; sản lượng nuôi trồng thủy sản là 2,85 triệu tấn, đạt 47,18% so với kế hoạch (5,37 triệu tấn); giá trị xuất khẩu ước đạt 4,95 tỷ USD, giảm 25,4% so với cùng kỳ.
Theo ông Vũ Duyên Hải, Trưởng phòng Khai thác Thủy sản (Cục Thủy sản), để làm tốt nhiệm vụ chuyển từ khai thác sang nuôi trồng, Cục Thủy sản đã có đề án hỗ trợ ngư dân chuyển từ khai thác sang nuôi trồng.
Ông Nguyễn Quang Hùng, Cục trưởng Cục Kiểm ngư đặt vấn đề về việc thành lập Kiểm ngư địa phương. Hiện nay có 15 tỉnh đã thành lập lực lượng Kiểm ngư địa phương với 2 mô hình chính. Đó là Phòng Kiểm ngư thuộc Chi cục Thủy sản và Chi cục Kiểm ngư trực thuộc Sở NN&PTNT. Kiểm ngư địa phương có trách nhiệm tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm hành chính ở các vùng biển gần bờ, hỗ trợ ngư dân phát triển nghề cá.
Ông Nguyễn Quang Hùng cho hay, việc thành lập Kiểm ngư địa phương vẫn còn vướng mắc về biên chế và thiếu thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính.
“Hoàn toàn có thể triển khai được chiến lược phát triển ngành thủy sản bền vững khi đã có luật, nghị định, thông tư hướng dẫn rất chi tiết về nuôi trồng, khai thác, bảo vệ nguồn lợi và đồng quản lý, quy định về cảng cá. Đề nghị các địa phương sớm kiện toàn và thành lập Kiểm ngư địa phương, tuần tra, kiểm tra kiểm soát và xử lý các vi phạm hành chính”, ông Hùng nói thêm.
Tại cuộc họp, các đại biểu đã dành thời gian trao đổi, bàn giải pháp phát triển bền vững ngành thủy sản. Trong đó nhấn mạnh một số nội dung như: Chuyển đổi nghề nghiệp, nâng cao sinh kế và đời sống cho ngư dân; chuyển dịch cơ cấu ngành thủy sản theo hướng giảm sản lượng đánh bắt, tăng sản lượng nuôi, trồng nhưng vẫn bảo đảm xuất khẩu tăng trưởng hàng năm; công tác quản lý, khai thác, bảo vệ nguồn lợi thủy sản, phát triển các khu bảo tồn biển nhằm nâng cao giá trị kinh tế và giảm thiểu tình trạng khai thác kiểu tận diệt; thực hiện đồng bộ các giải pháp, quyết liệt chống khai thác IUU, sớm gỡ “thẻ vàng” IUU…
Phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan nhấn mạnh, trong giải pháp phát triển bền vững ngành thủy sản, chống khai thác IUU, ngoài công cụ bằng pháp luật thì còn có sức mạnh cộng đồng và nguồn lực kinh tế. Ngành thủy sản phải xây dựng chiến lược là ngư nghiệp - ngư dân - ngư trường, xây dựng cơ chế đồng quản lý là người dân cùng có trách nhiệm, nâng cao nhận thức từ người dân, cán bộ địa phương, mục tiêu là gỡ thẻ vàng EC, chống khai thác IUU.
Đối với chống khai thác IUU, ngành nông nghiệp không chỉ quan tâm đến việc xây dựng thể chế tốt mà còn quan tâm đến ý thức ngư dân, từ thể chế Nhà nước đến hành động của ngư dân. Đây cũng là hành động để hướng tới tháo gỡ thẻ vàng EC, hướng tới ngành kinh tế thủy sản bền vững. Ngành thủy sản muốn phát triển bền vững thì phải quan tâm tới yếu tố con người, trong đó cần chuyển đổi nghề khai thác trên biển phù hợp, đa ngành, đa dạng, giá trị cao. Những kế hoạch hành động trong chuyển đổi nghề phải từ cơ sở, từ mỗi ngư dân, tìm được tiếng nói chung giữa nhà nước và người dân, hỗ trợ phải hướng đến thứ ngư dân cần.
Bộ trưởng Lê Minh Hoan cũng lưu ý, các địa phương cần tổ chức sắp xếp lại hoạt động chế biến thủy sản theo chuỗi giá trị, tạo chuyển biến nhanh, bền vững trong lĩnh vực chế biến thủy sản. Thay đổi tư duy về cảng cá, không nên nặng về không gian kinh tế mà phải nghĩ đến không gian văn hóa, sinh hoạt, đời sống ngư dân để phát triển, kêu gọi các doanh nghiệp đầu tư để hướng tới mục tiêu lâu dài là phát triển thủy sản thành ngành kinh tế quan trọng, có tính cạnh tranh cao, minh bạch, trách nhiệm, bền vững, có kiểm soát, được quản lý, hoạt động theo khuyến nghị của quốc tế nhằm tạo dựng hình ảnh quốc gia có trách nhiệm đối với các vấn đề có tính toàn cầu.
Tổng Cục Thủy Sản
